به نقل از «تین نیوز»

رساله اخلاق در صنعت هوانوردی| قسمت چهارم

تاریخ انتشار: ۲۰ فروردین ۱۴۰۳ | کد خبر: ۴۰۰۹۰۸۱۵

تین نیوز خلیل الله معمارزاده :

برای اینکه بتوانیم به روشی اخلاقی به مسئولیت های خود در صنعت هوانوردی توجه کنیم نیاز است بدانیم نظام اخلاقی ما بر چه مبناهایی استوار است.

رساله اخلاق در صنعت هوانوردی| قسمت اول رساله اخلاق در صنعت هوانوردی| قسمت دوم رساله اخلاق در صنعت هوانوردی| قسمت سوم رساله اخلاق در صنعت هوانوردی | قسمت پنجم رساله اخلاق در صنعت هوانوردی| قسمت ششم رساله اخلاق در صنعت هوانوردی| قسمت هفتم

ما می توانیم دو نوع اخلاق را تشخیص دهیم: یک طرف اخلاق توصیفی و از سوی دیگر اخلاق تجویزی که به آن اخلاق هنجاری یا ارزشی یا فضایل اخلاقی نیز می گویند که مبنای قضاوت های ما قرار می گیرند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

خود این اخلاق هنجاری بر اساس نظریه ها و مکاتب اخلاقی مختلف در یک طیف از یک طرف نسبی و در سوی دیگر طیف مطلق قرار می گیرند. ما می دانیم که هم نسبی گرایی و هم مطلق گرایی کار نمی کنند و نظریه های اخلاقی مفیدتر باید جایی بین نسبی گرایی و مطلق گرایی قرار گیرند. در این راستا می توان نظریه های اخلاقی متفاوتی را درک کرد، از جمله:

اخلاق وظیفه ای نزدیک به طیف مطلق گرایی که مهم ترین صورت بندی آن اصل تقابل است یعنی آنچه برای خود می پسندی یا نمی پسندی برای دیگران هم به همان سان بپسند یا نپسند و دیگری همان تلازم بین هدف و وسیله.

اخلاق فایده گرا که بر اصل سودمندی استوار است، یعنی ما نیاز داریم که بیشترین مطلوبیت و کمترین هزینه را برای بیشترین تعداد مردم فراهم کنیم و دیگری اصل آزادی است که بیان می کند شما می توانید هر کاری که می خواهید انجام دهید، مادامی که به کسی آسیبی نرسانید.

اخلاق فضیلت که موضوع اصلی آن تربیت، شکوفایی و پرورش مردم به انسان های اخلاقی و مسئول است. اخلاق فضیلتی تقریباً شبیه اخلاق وظیفه گراست و به شدت تحت تأثیر اندیشه های ارسطویی است که هر فضیلت اخلاقی را در جایی مقتضی و متعادل بهینه بین دو حد افراط و تفریط قرار می دهد.

اخلاق مراقبتی یک نظریه اخلاقی نسبتاً جدید است و تأکید می کند که رشد اخلاقی ناشی از یادگیری اصول اخلاقی نیست و بیان می کند راه حل مشکلات اخلاقی باید همواره معطوف به حفظ روابط بین افراد باشد. بنابراین، ارتباط افراد کلید اصلی است.

اخلاق رواقی که بیان می کند این عالم هستی تابع قوانینی ضروری، قطعی و تخلف ناپذیر است و فضیلت اخلاقی این است که شما خودتان را با این قوانین وفق دهید و این قوانین مستقل از خواست من و شماست. نتیجه این تفکر، استقلال شخصیت بود. به اصطلاح ما ایرانی ها، رواقی ها می گفتند که انسان باید در اخلاق به جایی برسد که با یک غوره، سردی و با یک کشمش، گرمی اش نشود، یعنی استقلال و اصالت شخصیت داشته باشد.

اخلاق اسپینوزایی که خوب و بد را مفاهیم نسبی می داند و بیان می کند هیچ چیزی ذاتاً خوب یا بد نیست. در این دیدگاه، بالاترین فضیلت اخلاق طبیعت گرایانه و هستی گرایانه (اگزیستانسیال) است.

اخلاق اسلامی که مبتنی بر حسن و قبح ذاتی و عقلی است. این رویکرد اخلاقی به دلیل تفاوت های فردی انسان ها دستخوش بیشترین برداشت ها و تفاسیر متنوع و حتی متضاد شده است. این نظام اخلاقی دارای اصول متباین و متعارضی است که ریشه در گزاره های کلامی و نقلی آن دارد. لذا این نظریه اخلاقی در حد انتزاعیات می ماند و بین نیمکره ذهنی مفاهیم متعالی آن و نیمکره عملی مشهود آن اتصالی برقرار نیست و منجر به کردار و رفتار نیک در عمل نمی گردد و حول گروه ها و محفل های خودی و غیرخودی های بسیار متکثر اخلاقی می چرخد.

این نظریه های اخلاقی به عنوان ابزاری در کشف جنبه های اخلاقی و مبنای قضاوت های اخلاقی موقعیت ها عمل می کنند.

اکنون با توجه به این نظریه های اخلاقی جهت قضاوت های اخلاقی نیاز به استدلال های اخلاقی داریم. استدلال های اخلاقی نیز به قیاسی Deductive ، غیرقیاسی یا همان استقرایی Inductive ، تحلیلی Analytic و ترکیبی Synthetic تقسیم بندی می شوند.

حال ما به یک رویکرد سیستماتیک و چرخه اخلاقی برای تنظیم مدل و نظام اخلاقی هوانوردی نیاز داریم که شامل پنج مرحله می تواند باشد: بیان مسئله اخلاقی، تحلیل مسئله و موقعیت اخلاقی، فهرست کردن تمام گزینه های ممکن، ارزیابی گزینه ها و قضاوت بر اساس تصمیم گیری چندمعیاره، چندشاخصه، چندهدفه و تحلیل ریسک و حساسیت و در نهایت بررسی نتایج است که در خروجی دوباره به ابتدای چرخه برمی گردد. این چرخه ها قابل ترجمه به زبان ماشین بوده و می توانند بر اساس داده ها در کمترین زمان های ممکن بهینه ترین اعمال اخلاقی را مبتنی بر داده ها و وقایع و حقایق Fact با توجه به اهداف ObJectives و محدودیت ها در راستای آرمان ها و چشم اندازهای ما Vision انتخاب کنند.

لذا نظام اخلاقی هوانوردی، یک نظام اخلاقی داده محور (Data-driven ethics) است.

 

آخرین اخبار حمل و نقل را در پربیننده ترین شبکه خبری این حوزه بخوانید

منبع: تین نیوز

کلیدواژه: مراقبت پرواز صنعت هوانوردی نظریه های اخلاقی نظام اخلاقی نظریه ها

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.tinn.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «تین نیوز» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۴۰۰۹۰۸۱۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

آیت‌الله جاودان: با مراقبه و محاسبه اعمال به رحمت الهی می‌رسیم

آیت‌الله «محمدعلی جاودان» استاد اخلاق حوزه علمیه تهران شامگاه پنجشنبه، ششم اردیبهشت‌ماه در جلسه هفتگی درس اخلاق خود که در مسجد امام خمینی(ره) بازار تهران برگزار شد، گفت: ماه مبارک رمضان، عید اولیای خدا بود، شاید گاهی به ضعف و زحمتِ روزه‌داری می‌افتادید، اما یک جریان شادمانی فوق‌العاده‌ای در این ماه برای اولیای خدا اتفاق می‌افتد.

وی بیان کرد: اگر کسی صاحب همت باشد می‌تواند یک سال قبل از ورود به ماه مبارک رمضان از خودش مراقبت کند که حداقل مراقبت هم این است که در این یک سال به‌ هیچ‌وجه گناه نکند، چنین فردی می‌تواند در ماه مبارک رمضان جایزه‌اش را بگیرد و این ماه عید او شود. از ترک گناه بالاتر این است که انسان حتی فکر گناه هم نکند و به همه واجبات عمل و همه محرمات را ترک کند.

این استاد اخلاق با بیان اینکه ماه مبارک رمضان را ماه ضیافت‌الله می‌گویند، گفت: کسی که به مهمانی کسی می‌رود، مگر می‌شود صاحبخانه را نبیند، اولیای خدا و کسانی که لایق این مهمانی در این ماه مبارک هستند رحمت خدا در این ماه برای آنها اتفاق می‌افتد و مشمول رحمت الهی می‌شوند تا حدی‌ که رحمت را می‌بینند و می‌چشند.

جاودان ادامه داد: پیش‌نیاز رسیدن به رحمت الهی در ماه مبارک رمضان، مراقبتی است که طی یک سال قبل از ورود به این ماه باید داشته باشیم و کاری که خدا راضی نیست را انجام ندهیم. ما باید آرزوی دیدن رحمت الهی را داشته باشیم و برای رسیدن به آن تلاش کنیم.

وی در بخش دوم سخنان خود با اشاره به طرح نور نیروی انتظامی در بحث حجاب گفت: دولت و نیروی انتظامی یک کار بزرگ را در بحث حجاب بر عهده گرفته‌اند و به کسانی که حجاب را رعایت نمی‌کنند، محترمانه تذکر می‌دهند و به‌صورت مستند آنها را توجیه و قانع می‌کنند که به اهمیت حجاب پی ببرند. این کار نیروی انتظامی زحمت بزرگی است، چراکه با این طرح در مقابل دشمنان که با تبلیغات فراوان سعی در رواج بی‌حجابی در جامعه دارند، ایستاده است.

استاد درس اخلاق در توصیه به بانوان محجبه اظهار کرد: در این ایام و هجمه دشمن به حجاب، بانوان مذهبی هر چه می‌توانند با پوشش بهتر در ترویج حجاب کمک کنند و پوشش حجاب خود را بیشتر از گذشته رعایت کنند و پوشش بیشتری داشته باشند که وقتی دیگران آنها را می‌بینند باعث امر به‌ معروف شوند و همه مردم نیز برای ترویج حجاب دعا کنند.

جاودان با طرح این پرسش که چه‌ کار کنیم تا مشمول رحمت خدا قرار گیریم، گفت: خداوند در آیه ۴۵ سوره یس می‌فرماید: «وَإِذَا قِیلَ لَهُمُ اتَّقُوا مَا بَیْنَ أَیْدِیکُمْ وَمَا خَلْفَکُمْ لَعَلَّکُمْ تُرْحَمُونَ؛ و هنگامی که به آنان گویند، از آنچه عذاب‌های دنیا و آخرت پیش رو و پشت سر شماست بپرهیزید تا مورد رحمت قرار گیرید به این هشدار قطعی و یقینی توجه نمی‌کنند»، خداوند توصیه فرموده که به گذشته و آینده خود نگاه کنید تا مشمول رحمت قرار گیرید.

استاد اخلاق حوزه علمیه تهران ادامه داد: منظور از اینکه به گذشته خود نگاه کنید؛ یعنی اگر فلان روز با دوست خود تند حرف زدید الان بروید، او را پیدا کنید و از او حلالیت بگیرید و بعد از آن هم تصمیم بگیرید دیگر چنین رفتار تندی نداشته باشید و کلاً حرفی که خدا راضی نیست را نزنید و مراقب تمام اعضا و جوارح خود باشید که گناه نکنید. این کار شما باعث می‌شود که خدا هم به شما رحم کند و مشمول رحمت الهی شوید.

وی افزود: کسب رحمت الهی نیاز به مقدمه دارد؛ شما کاری کنید که از رحمت خدا برخوردار شوید و اگر مشمول رحمت شدید بعد از آن دیگر هیچ غصه‌ای نمی‌خورید و نگران نیستید و حتی غصه رزق ‌و روزی و فرزند و خانه را هم نخواهید داشت. بنابراین، اگر مواظب خودتان باشید، دست و زبان و گوش و چشم و زبان خود را مراقبت کنید، مورد رحمت خدا قرار می‌گیرید و بعد از آن دیگر هیچ مشکلی در رندگی نخواهید داشت و زندگی‌تان به برکت رحمت خدا آسان خواهد شد. پس اگر از خود مراقبت و مواظبت کنید به این رحمت می‌رسید. رحمت خدا درجات و مراتبی دارد که هر چه بیشتر تلاش کنید مراتب و درجات بیشتری نصیبتان می‌شود.

این استاد اخلاق با اشاره به ثمره کسب رحمت و فضل الهی اظهار کرد: خداوند در آیه چهارم سوره جمعه می‌فرماید: «ذَٰلِکَ فَضْلُ اللَّهِ یُؤْتِیهِ مَنْ یَشَاءُ ۚ وَاللَّهُ ذُو الْفَضْلِ الْعَظِیمِ؛ برانگیختن به پیامبری و مسئولیت عظیم تعلیم‌ و تربیت، فضل خداست که آن را به هر کس بخواهد عطا می‌کند، و خدا صاحب فضل بزرگ است.» فضل خداوند مرحمت زیادی است و کسی که برخوردار از رحمت و فضل خدا شود در زندگی کم نمی‌آورد.

جاودان افزود: خداوند قدرت بی‌نهایت است که اگر با او ارتباط بگیرید رحمتش را به شما می‌دهد. البته برای رسیدن به آن باید مراقبه و محاسبه داشته باشید و بر رفتار و اعمالتان مواظبت کنید تا بر اثر آن مشمول رحمت خدا شوید. بنابراین خدا هر کس را بخواهد در رحمت خودش وارد می‌کند اما گناه و حسد و چشم‌چرانی مانع این ورود است و نمی‌توان مشمول رحمت خدا شد. رحمت خدا مشمول فرد صالح می‌شود، کسی که اعمالش درست است و حسادت و بخل ندارد و بی‌حیا نیست و کارش را دقیق و درست انجام می‌دهد و خسته هم نمی‌شود.

وی در پایان گفت: اگر بکوشید می‌توانید رحمت الهی را به دست آورید لذا باید واجبات را دقیق انجام دهید و گناه را به دقت ترک کنید؛ این راه کسب رحمت الهی است، پس پاک باشید و گناه نکنید تا مشمول رحمت خدا شوید چون دنیا و آخرتتان نیز آباد می‌شود.

منبع: خبرگزاری اهل‌بیت(ع) - ابنا